Waarom stijgen de gasprijzen in België?
Om te begrijpen waarom de prijs van je gas stijgt of daalt, moet je de verschillende componenten van je energierekening kennen, weten welk bedrijf of welke organisatie het tarief voor deze componenten bepaalt én welke externe factoren deze bedragen beïnvloeden. Dit artikel geeft antwoord op al deze vragen, zodat je de beste voorzorgsmaatregelen kunt nemen tegen een mogelijke stijging van de gasprijs.
Factoren die schommelingen in gasprijzen beïnvloeden
Het factuurbedrag voor aardgas wordt berekend op basis van verschillende elementen. Concreet betekent dat: de kostprijs van de energie zelf, verschillende belastingen en toeslagen. Volgens de prijstabellen van de CREG voor augustus 2024 maakt de prijs van het gas zelf gemiddeld 59% uit van het totaal, de transport- en distributiekosten zijn goed voor 20% en de belastingen en toeslagen bedragen 21%. Welke componenten variëren het meest in prijs en waarom? Laten we dat eens bekijken.
1. De gasprijs zelf
Je energieleverancier bepaalt de prijs voor aardgas die hij in rekening brengt. Dit bedrag hangt af van de aankoopprijs die de leverancier betaalt voor de energie op de groothandelsmarkten. Vergeet niet dat België geen aardgasvoorraden heeft. Ons land importeert voornamelijk grote hoeveelheden gas uit Noorwegen, Nederland en Qatar (vloeibaar aardgas) en in mindere mate uit Rusland en Groot-Brittannië. Het betekent dat we geen controle hebben over de gasproductie en dus ook niet over de tarieven waaraan het op de energiemarkt wordt verkocht. De prijzen fluctueren – soms aanzienlijk – afhankelijk van vraag en aanbod en mogelijke geopolitieke spanningen.
a. Vraag en aanbod
Logischerwijs zijn gasprijzen afhankelijk van de wet van vraag en aanbod: als het aanbod hoog is, zijn de prijzen laag. Maar als de vraag groot is, beginnen de gasprijzen te stijgen. Dit was bijvoorbeeld het geval in 2021 tijdens het economisch herstel na de COVID-19-pandemie, die leidde tot een spectaculaire stijging van gasprijs. Maar zelfs zonder dergelijke gebeurtenissen, die gelukkig niet vaak voorkomen, hebben de seizoenen en het weer ook een impact: in de winter is de vraag hoger dan in de zomer, omdat veel gezinnen aardgas gebruiken voor verwarming, terwijl het gasverbruik (en dus ook de vraag) daalt in de warmere maanden.
b. Wereldgebeurtenissen zoals de oorlog tussen Rusland en Oekraïne
Ook Europese geopolitieke spanningen kunnen een negatieve impact hebben op de prijs die je leverancier moet betalen voor de energie die hij levert. Toen Rusland in 2022 in oorlog raakte met Oekraïne, besloot het land eenzijdig om de gasleveringen aan bepaalde landen van de Europese Unie op te schorten. Als gevolg daarvan stegen de gasprijzen in de herfst van 2022 tot een recordhoogte.
2. Transport- en distributiekosten
Eenmaal aangekocht, moet het aardgas getransporteerd worden naar elke woning die aangesloten is op het gasnet. In België wordt er een onderscheid gemaakt tussen het vervoersnet en het distributienet:
- Fluxys, dat het aardgasvervoersnet in heel België beheert, rekent alle gasleveranciers hetzelfde bedrag aan. Deze vergoeding moet door de CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) goedgekeurd worden en dekt de kosten voor de aansluiting op het vervoersnet, het gebruik van het systeem en de ondersteunende diensten.
- De distributienetbeheerder is niet overal dezelfde. Er is er één in Vlaanderen (Fluvius), één in Brussel (Sibelga) en verschillende in Wallonië. Hoewel ze moeten worden goedgekeurd door de gewestelijke regelgevende instantie, is elke distributienetbeheerder vrij om zijn eigen tarieven toe te passen. Deze distributietarieven dekken de kosten voor de aansluiting op en het gebruik van de distributienetten en ondersteunende diensten.
3. Belastingen en toeslagen
Daarnaast zijn er federale belastingen en regionale toeslagen en kosten. Deze worden gefactureerd aan je leverancier, die het doorfactureert en dus bij jou als klant int om vervolgens het volledige bedrag over te dragen aan de overheid.
a. Het federale niveau
De federale regering beslist over het btw-tarief. Zo heeft ze besloten om het btw-tarief laag te houden (6% in plaats van 21%) voor zowel gas als elektriciteit, met ingang van 1 april 2023.
De federale overheid heft ook accijnzen, die sinds 1 januari 2022 in de plaats is gekomen van de federale heffing en de openbare dienstverplichtingen.
b. Het gewestelijk niveau
Met de toeslagen die het gewest aan je energieleverancier aanrekent, kan het gewest zijn openbare dienstverplichtingen financieren. Denk aan de financiering van de gewestelijke reguleringsinstantie (VREG in Vlaanderen, BRUGEL in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, CWaPE in Wallonië), het rationeel energiegebruik, de ontwikkeling van hernieuwbare energieën ... Elk gewest rekent ook vergoedingen aan voor het gebruik van het publieke domein.
Wat betekent dit voor je gasrekening?
Elk van de hierboven beschreven elementen beïnvloedt de gasprijs voor consumenten. Er zijn echter twee dingen die je moet onthouden. Ten eerste: het 'gewicht' van elk van deze elementen (het percentage waarnaar hierboven wordt verwezen). Het tweede is het onderscheid tussen de elementen waarover je leverancier wél controle heeft en die waarover hij geen controle heeft. Je leverancier kan de bedragen van transmissie- en distributiekosten niet wijzigen, noch het bedrag van de btw en andere federale belastingen en regionale toeslagen, maar moet die doorrekenen op je factuur. Deze bedragen zijn hetzelfde voor iedereen in dezelfde regio en voor dezelfde distributienetbeheerder, of je nu klant bent bij TotalEnergies of een andere energieleverancier.
Omgaan met stijgende gasprijzen
Het totaalbedrag van je jaarlijkse gasrekening is het resultaat van een vermenigvuldiging: de prijs per kWh gas wordt vermenigvuldigd met het aantal kWh dat je gedurende het jaar hebt verbruikt. Als de gasprijs stijgt, zal dus ook het totaalbedrag toenemen. Toch heb je nog steeds enige controle over je energiebudget. Hoe kun je dit doen? Door een aantal van je gewoontes te veranderen en zo je verbruik te verminderen, zonder dat dit ten koste gaat van je comfort. Want een lager verbruik resulteert automatisch in een lagere factuur.
Ben je klant van TotalEnergies? Aarzel dan niet om ons persoonlijke advies te volgen, gebaseerd op je eigen verbruik. Lees in deze blogpost waarom en hoe.
Nog geen klant?
Maak een simulatie en ontdek de prijs van je energie in 5 minuten!
Aanbod van gas: variabel energiecontract vs. vast energiecontract
Je kunt het type energiecontract kiezen dat het best bij je past. Bepaal of je meer zekerheid nodig hebt of dat je het niet erg vindt om een beetje risico te nemen en zo misschien minder voor je energie te betalen.
Het vaste contract
Als je kiest voor een vast contract op een moment dat de energieprijzen laag zijn, betaal je gegarandeerd hetzelfde bedrag voor de duur van je contract (bij TotalEnergies is dat één jaar). Je hebt met een vast tarief dus geen last van stijgende gasprijzen op de energiemarkt.
Het variabele contract
Bij een contract met variabel tarief varieert de prijs die je betaalt voor je gas op verschillende tijdstippen tijdens het jaar. Deze schommeling volgt die van de gasprijzen op de energiemarkt. Als je voor dit type tarief kiest, loop je het risico dat de prijs toeneemt en dat je een toeslag moet betalen wanneer je je jaarafrekening ontvangt. Aan de andere kant: als deze prijzen dalen, profiteer je volop van de verlaging! Dat loop je dan weer mis bij een vast energiecontract.
Vergelijk regelmatig aanbiedingen
Aarzel niet om regelmatig de beschikbare aanbiedingen te controleren – ook die van je huidige leverancier! – en om je energieprijs te simuleren. Om het beste TotalEnergies-tarief te berekenen, ga je naar de online simulator. Enkel zo achterhaal je de laagste prijs.
Welk tarief past bij jou?
Als de marktprijzen voor energie dalen, wil je er dan meteen mee van profiteren en besparen?
Je wil meteen genieten van een verlaagde prijs, maar je weet dat de energieprijs ook weer kan stijgen?
Je vindt het heel belangrijk om jezelf te beschermen tegen prijsstijgingen op de energiemarkt?
Betaal je liever elke maand dezelfde prijs voor je energie, ook al is die prijs iets hoger?
Gasprijstrends in België
Zoals eerder aangehaald, kan de gasprijs van periode tot periode en van jaar tot jaar (sterk) variëren door verschillende factoren die niemand echt kan voorspellen of controleren. Als we naar de boordtabellen van de CREG kijken (en augustus als vergelijkingspunt nemen), zien we een curve die in augustus 2022 tot ongekende hoogten stijgt en zich vervolgens geleidelijk stabiliseert, zonder terug te keren naar het niveau van voor de oorlog in Oekraïne. De geopolitieke spanningen zijn sindsdien toegenomen, vooral in het Midden-Oosten.
Gasprijs : Wat te verwachten?
Wat kunnen we dit jaar en in 2025 verwachten op het vlak van gasprijzen? Gaan we een nieuwe stijging van de gasprijs tegemoet? Of is dit het moment waarbij onze energierekening opnieuw wat zal verminderen? Experts kunnen natuurlijk geen exacte voorspellingen doen, maar ze zijn het er wel over eens dat we afstevenen op een periode van relatieve stabiliteit in 2025, na enkele jaren van afwisselend stijgende en dalende gasprijzen. Wat zijn de redenen voor deze vermoedelijke stabilisatie? We moeten vooral kijken naar de inspanningen van België en zijn partners om ...
- onze energietransitie te versnellen en steeds meer gebruik te maken van duurzamere energiebronnen, waardoor we minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen zoals aardgas;
- onze aardgasbevoorrading en -prijzen te stabiliseren dankzij bevoorradingsovereenkomsten op lange termijn, die ons gedeeltelijk zullen beschermen tegen schommelingen in de gasprijs op de wereldmarkten.
Macht van de consument
Als consument kun je de gevolgen van een mogelijke stijging van de gasprijzen ook verzachten op je energierekening. Hoe?
- Door de markttrends in de gaten te houden en het beste product te kiezen.
- Door proactieve stappen te nemen om de energie-efficiëntie van je verwarmingssysteem te verhogen.
- Door het aantal kWh dat je verbruikt zoveel mogelijk te beperken.
Heb je nog andere vragen? Wij hebben de antwoorden!
Hier zijn een paar vragen die klanten zich stellen.
Vast of variabel contract: wat moet ik kiezen?
Hoe kun je je verbruik beter onder controle houden?
Hoe kun je 15% of meer energie besparen?
Nog geen klant?
Maak een simulatie en ontdek de prijs van je energie in 5 minuten!