Is een dynamisch energiecontract verstandig in België?
In de steeds veranderende energiemarkt van België duikt een nieuw type contract op: het dynamisch energiecontract voor elektriciteit. Voor veel consumenten roept dit vragen op over de verstandigheid van deze keuze. Is een dynamisch contract voor elektriciteit voordelig of juist risicovol?
In dit artikel onderzoeken we alle aspecten van dynamische elektriciteitscontracten in de Belgische context, zodat u een weloverwogen beslissing kunt nemen.
Wat is een dynamisch energiecontract?
Een dynamisch energiecontract is een relatief nieuw type energieovereenkomst waarbij de prijs die u betaalt direct gekoppeld is aan de groothandelsprijzen op de energiemarkt. Anders dan bij een vast contract of variabel contract, veranderen de tarieven bij een dynamisch contract per uur, gebaseerd op vraag en aanbod op de energiemarkt.
Bij een dynamisch energiecontract betaalt u dus de werkelijke marktprijs plus een vaste opslag van de leverancier. Deze marktprijs wordt bepaald op de day-ahead markt, wat betekent dat u de dag vooraf kunt zien welk tarief u de volgende dag per uur zult betalen.
Om gebruik te kunnen maken van een dynamisch contract is een digitale meter noodzakelijk. Deze registreert uw verbruik per uur, zodat de juiste prijzen kunnen worden toegepast. Zonder digitale meter is het niet mogelijk om een dynamisch energiecontract af te sluiten.
Het fundamentele verschil met andere contractvormen:
- Bij een vast energiecontract ligt de prijs voor langere tijd vast
- Bij een variabel contract wijzigt de prijs maandelijks of driemaandelijks
- Bij een dynamisch contract verandert de prijs elk uur van de dag
Voordelen van een dynamisch energiecontract
Lagere tarieven bij dalende inkoopprijzen
Een van de belangrijkste voordelen van een dynamisch contract is dat u direct profiteert wanneer de groothandelsprijzen dalen. Bij vaste contracten moet u wachten tot uw contractperiode afloopt, terwijl bij variabele contracten de aanpassingen maandelijks of per kwartaal plaatsvinden. Met dynamische energieprijzen profiteert u onmiddellijk van gunstige marktomstandigheden.
Profiteren van voordelige momenten
De energieprijzen fluctueren gedurende de dag. Typisch zijn de prijzen lager tijdens daluren (bijvoorbeeld 's nachts) en hoger tijdens piekuren (ochtend en avond). Met een dynamisch energiecontract kunt u uw verbruik verschuiven naar momenten waarop de prijs lager is. Dit is vooral voordelig voor huishoudens die hun energieverbruik flexibel kunnen inplannen.
Minder vaste kosten
Dynamische contracten hebben vaak lagere vaste kosten dan traditionele contracten. Leveranciers rekenen meestal een vaste opslag bovenop de marktprijs, maar deze is doorgaans lager dan de marges die worden gehanteerd bij vaste tarieven. Dit kan resulteren in een lager totaalbedrag op uw energiefactuur.
Mogelijkheid tot negatieve energieprijzen
Een uniek voordeel van dynamische contracten is dat er momenten kunnen zijn waarop de energieprijs negatief wordt. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer er een overschot aan hernieuwbare energie is (zoals op zeer zonnige of winderige dagen). In zulke gevallen kunt u theoretisch betaald worden voor uw energieverbruik, al is dit in de praktijk zeldzaam.
Nadelen van een dynamisch energiecontract
Onzekere maandlasten
De grootste uitdaging bij een dynamisch contract is de onvoorspelbaarheid van uw energierekening. Omdat de prijzen per uur fluctueren, kan uw maandelijkse factuur sterk variëren. Dit maakt budgetteren moeilijker dan bij een vast tarief waar u precies weet wat u maandelijks betaalt.
Tariefstijging bij hogere inkoopprijzen
Zo snel als u profiteert van prijsdalingen, zo snel voelt u ook prijsstijgingen. In periodes van energieschaarste of geopolitieke spanningen kunnen de groothandelsprijzen snel stijgen, wat direct doorwerkt in uw energierekening. De energiecrisis van 2022 toonde aan hoe volatiel deze prijzen kunnen zijn.
Potentieel hogere lasten dan verwacht
Zonder actief beheer van uw energieverbruik kunt u onbedoeld energie gebruiken tijdens dure uren. Als u niet regelmatig de prijzen controleert en uw verbruik daarop aanpast, kan een dynamisch contract duurder uitvallen dan een vast contract, vooral tijdens periodes van hoge marktprijzen.
Hoe werkt het termijnbedrag?
Bij een dynamisch energiecontract wordt het maandelijkse voorschotbedrag vaak berekend op basis van een schatting. De werkelijke kosten worden echter maandelijks geregulariseerd: u betaalt het verschil tussen uw voorschot en de daadwerkelijke kosten op basis van uw verbruik en de fluctuerende marktprijzen. Dit betekent dat u naast uw vaste voorschot elke maand een variabel bedrag kunt moeten bijbetalen, afhankelijk van de energieprijzen van die maand. Deze maandelijkse regularisatie vereist financiële flexibiliteit om onverwachte naheffingen te kunnen opvangen.
Minder voordeel van salderen met zonnepanelen
Voor bezitters van zonnepanelen biedt een dynamisch contract mogelijk minder voordelen. Bij traditionele contracten kunt u vaak tegen een vast tarief salderen (terugleveren tegen dezelfde prijs als inkopen). Bij dynamische contracten levert u meestal terug tegen de actuele (lage) marktprijs op zonnige momenten, terwijl u inkoopt tegen hogere prijzen wanneer uw panelen niet produceren. Om dit nadeel te compenseren, is het vaak noodzakelijk om uw zonnepanelen te combineren met een thuisbatterij. Zo kunt u de zelf opgewekte energie opslaan voor gebruik op momenten dat de prijzen hoog zijn, in plaats van deze tegen lage prijzen terug te leveren aan het net.
Vereist planning van energieverbruik
Om optimaal te profiteren van een dynamisch contract moet u bereid zijn uw energieverbruik actief te plannen. Dit betekent dat u dagelijks de prijzen moet controleren en uw gebruik van grote apparaten zoals wasmachines, drogers en vaatwassers moet afstemmen op de goedkoopste uren. Niet iedereen heeft de tijd of discipline voor dit niveau van energiemanagement.
Voor wie is een dynamisch energiecontract geschikt?
Een dynamisch energiecontract is niet voor iedereen de juiste keuze. Het past het beste bij consumenten die:
- Flexibel zijn in hun energieverbruik en bereid zijn dit aan te passen aan prijsfluctuaties
- Technisch onderlegd zijn en gebruik maken van apps of tools om energieprijzen te monitoren
- Beschikken over slimme apparaten die geprogrammeerd kunnen worden om te draaien tijdens goedkope uren
- Geïnteresseerd zijn in de energiemarkt en bereid zijn tijd te investeren in het optimaliseren van hun verbruik
Het is minder geschikt voor:
- Gezinnen die zekerheid nodig hebben over hun maandelijkse uitgaven, vooral gezinnen met jonge kinderen die minder flexibiliteit hebben in hun energieverbruik
- Mensen die overdag thuis zijn en niet kunnen wachten met energieverbruik tot goedkopere uren
- Consumenten zonder digitale meter of smart home apparaten
- Personen die geen tijd of interesse hebben om energieprijzen te volgen
Dynamische energieprijzen met een warmtepomp
Een warmtepomp kan bijzonder goed samengaan met een dynamisch energiecontract. Warmtepompen verbruiken relatief veel elektriciteit, maar kunnen vaak geprogrammeerd worden om te draaien tijdens uren met lage energieprijzen.
Moderne warmtepompen met buffervaten kunnen warmte opslaan wanneer de stroom goedkoop is, om deze later te gebruiken wanneer de prijzen hoger zijn. Dit principe van energieopslag maakt het mogelijk om maximaal te profiteren van de prijsfluctuaties in een dynamisch contract.
Voor huishoudens met een warmtepomp is het belangrijk om rekening te houden met seizoensgebonden verbruik. In de winter, wanneer de warmtevraag het hoogst is, zijn de energieprijzen vaak ook hoger. Een goede isolatie en een slim energiebeheersysteem kunnen helpen om de voordelen van dynamische tarieven te maximaliseren, zelfs in koude periodes.
Sommige energieleveranciers bieden speciale dynamische contracten aan die zijn afgestemd op warmtepompgebruikers, met gunstigere voorwaarden voor het hoge verbruik dat deze installaties met zich meebrengen.
Inzicht in je energieverbruik: essentieel bij een dynamisch contract
Bij een dynamisch energiecontract is inzicht in uw verbruikspatroon cruciaal. Een digitale meter vormt hierbij de basis, maar aanvullende tools kunnen helpen om uw verbruik te optimaliseren:
- Energiemonitoringsapps die real-time inzicht geven in uw verbruik en de actuele energieprijzen
- Slimme stekkers die het verbruik van individuele apparaten meten
- Home energy management systemen die automatisch apparaten in- en uitschakelen op basis van energieprijzen
- Het opvolgen van uw verbruik via de Power&Gas app van TotalEnergies voor gedetailleerde inzichten in uw energieverbruik
Door uw verbruikspatronen te analyseren, kunt u identificeren welke apparaten de grootste energieverbruikers zijn en wanneer u deze het beste kunt gebruiken. Dit bewustzijn is essentieel om de voordelen van een dynamisch contract te maximaliseren.
Het is raadzaam om eerst enkele maanden uw verbruik te monitoren voordat u overstapt op een dynamisch contract. Zo krijgt u een beter beeld van uw verbruikspatroon en kunt u inschatten hoeveel flexibiliteit u heeft om uw gas- en elektriciteitsverbruik aan te passen aan prijsfluctuaties.
Vergelijking met andere energiecontracten
Om te bepalen of een dynamisch energiecontract verstandig is voor uw situatie, is het nuttig om de verschillende contracttypes naast elkaar te leggen:
| Aspect | Vast contract | Variabel contract | Dynamisch contract |
|---|---|---|---|
| Prijswijziging | Eens per contractperiode (meestal 1 jaar) | Maandelijks of per kwartaal | Elk uur |
| Prijszekerheid | Hoog | Gemiddeld | Laag |
| Potentiële besparingen | Laag | Gemiddeld | Hoog |
| Risico | Laag | Gemiddeld | Hoog |
| Vereiste betrokkenheid | Laag | Gemiddeld | Hoog |
| Geschikt voor | Zekerheid-zoekers | Balans tussen zekerheid en voordeel | Actieve energiegebruikers |
Uit recente prijsgegevens blijkt dat dynamische contracten in 2023 gemiddeld voordeliger waren dan vaste contracten. De gemiddelde prijs van een dynamisch contract bedroeg ongeveer 0,0958 € per kWh, terwijl een vast contract gemiddeld 0,2332 € per kWh kostte - een verschil van bijna 60% in het voordeel van het dynamische contract.
Het is echter belangrijk om te beseffen dat deze cijfers sterk kunnen variëren afhankelijk van marktomstandigheden. In periodes van energieschaarste of geopolitieke spanningen kunnen dynamische prijzen snel stijgen boven het niveau van vaste tarieven.