Hoe werkt een dynamisch energiecontract in België?
Een dynamisch energiecontract is een relatief nieuw fenomeen op de Belgische energiemarkt. Bij dit type contract betaalt u voor stroom prijzen die per uur kunnen veranderen, afhankelijk van de actuele marktomstandigheden. Maar hoe werkt zo'n dynamisch contract precies? Voor wie is het interessant? En welke voor- en nadelen brengt het met zich mee? In dit artikel leggen we alles uit wat u moet weten over dynamische energiecontracten in België.
Wat is een dynamisch energiecontract?
Een dynamisch energiecontract is een energiecontract waarbij de prijs die u betaalt voor elektriciteit direct gekoppeld is aan de prijzen op de groothandelsmarkt. Deze prijzen worden bepaald op de EPEX SPOT-markt en kunnen per uur verschillen. Bij een dynamisch energiecontract werkt de prijsbepaling anders dan bij traditionele contracten: de prijs die u betaalt voor stroom verandert elk uur van de dag.
De prijs die u uiteindelijk betaalt bestaat meestal uit twee componenten:
- De actuele marktprijs per uur
- Een vaste opslag van de leverancier
Een voorbeeld van zo'n prijsformule is:
(0,102 * EPEX SPOT) + 0,12 euro per kWh.
Dit betekent dat de uiteindelijke prijs die u betaalt per kWh stroom afhankelijk is van de actuele marktprijs, vermenigvuldigd met een factor, plus een vaste opslag.
In de praktijk kan dit leiden tot grote prijsverschillen binnen één dag. Zo kan de prijs op een dag in juli variëren van 3,37 cent per kWh tussen 14:00 en 15:00 uur tot 17,97 cent per kWh tussen 20:00 en 21:00 uur - een verschil van bijna factor 5.
Verschil tussen vast, variabel en dynamisch energietarief
Om goed te begrijpen wat een dynamisch energiecontract inhoudt, is het belangrijk om de verschillen tussen de drie hoofdtypen energiecontracten te kennen:
| Type contract | Prijsbepaling | Frequentie prijswijziging | Voorspelbaarheid | Geschikt voor |
|---|---|---|---|---|
| Vast tarief | Vaste prijs per kWh voor de contractduur | Geen wijzigingen tijdens contractperiode | Zeer voorspelbaar | Consumenten die zekerheid willen |
| Variabel energiecontract | Prijs gebaseerd op marktindexen | Maandelijks of driemaandelijks | Redelijk voorspelbaar | Consumenten die willen profiteren van markttrends |
| Dynamisch energiecontract | Directe koppeling aan groothandelsprijzen | Uurlijks | Onvoorspelbaar | Flexibele verbruikers met slimme apparaten |
Bij een vast contract weet u precies wat u betaalt voor uw stroom en gas gedurende de hele contractperiode. Een variabel contract past de tarieven periodiek aan, meestal maandelijks of per kwartaal. Een dynamisch contract daarentegen volgt de prijzen op de energiemarkt per uur, waardoor de prijs die u betaalt voor stroom constant verandert.
Het grote verschil is dus dat bij een dynamisch tarief de prijzen veel vaker veranderen en direct mee bewegen met de actuele marktomstandigheden, terwijl een variabel contract werkt met gemiddelde prijzen over een langere periode.
Kom ik in aanmerking voor een dynamisch energietarief?
Niet iedereen kan zomaar overstappen op een dynamisch energietarief. Er zijn enkele voorwaarden waaraan u moet voldoen:
- Een slimme meter is nodig - Dit is een absolute vereiste, omdat uw verbruik per uur moet worden gemeten om de juiste prijzen te kunnen toepassen.
- Woonplaats - Momenteel zijn dynamische energietarieven alleen beschikbaar in Vlaanderen. In Brussel zouden ze vanaf de tweede helft van 2025 beschikbaar moeten zijn. In Wallonië zouden ze vanaf begin 2026 beschikbaar moeten zijn.
- Verbruiksprofiel - Hoewel niet strikt noodzakelijk, is een dynamisch contract vooral interessant als u een jaarlijks verbruik heeft van ongeveer 5000 kWh of meer.
- Flexibiliteit in verbruik - U moet bereid en in staat zijn om uw energieverbruik aan te passen aan de prijsschommelingen.
Controleer bij uw netbeheerder of u al een slimme meter heeft. Zonder slimme meter kunt u geen dynamisch contract afsluiten, omdat deze meter nodig is om uw verbruik per uur te registreren.
Ontdek Pixel Dynamic
Is een dynamisch energietarief interessant voor mij?
Of een dynamisch energietarief voordelig is, hangt sterk af van uw persoonlijke situatie en verbruikspatroon.
Een dynamisch contract kan interessant zijn als:
- U uw energieverbruik flexibel kunt inplannen (bijvoorbeeld wasmachine, droger, vaatwasser laten draaien op momenten met lage prijzen)
- U beschikt over slimme apparaten die automatisch kunnen inspelen op prijsschommelingen
- U een elektrische auto heeft die u op strategische momenten kunt opladen
- U thuis bent tijdens de dag en actief uw verbruik kunt aanpassen
- U bereid bent om regelmatig de energieprijzen te monitoren
- U beschikt over zonnepanelen en/of een huishoudelijke batterij.
Een dynamisch contract is waarschijnlijk minder geschikt als:
- U weinig flexibiliteit heeft in wanneer u energie verbruikt
- U een vast maandbedrag prefereert zonder verrassingen
- U niet regelmatig uw verbruik wilt monitoren
- U weinig energie verbruikt (minder dan 3000 kWh per jaar)
Voordelen van een dynamisch energietarief
Een dynamisch energiecontract biedt verschillende voordelen die het voor bepaalde verbruikers zeer aantrekkelijk maken:
Potentiële kostenbesparing - Door slim gebruik te maken van de momenten waarop stroom goedkoop is, kunt u aanzienlijk besparen op uw energierekening. In 2023 was de gemiddelde prijs in Vlaanderen 9,7 cent per kWh, maar er waren momenten waarop de prijs zelfs negatief was (-12 cent per kWh).
Transparantie - U betaalt de werkelijke marktprijs plus een vaste opslag. Er zijn geen verborgen marges van energieleveranciers.
Bijdrage aan duurzaamheid - Door energie te verbruiken wanneer er veel hernieuwbare energie beschikbaar is (wat vaak leidt tot lagere prijzen), draagt u bij aan een stabiel elektriciteitsnet en duurzamer energiegebruik.
Ideaal voor elektrische voertuigen - Met een dynamisch tarief kunt u uw elektrische auto opladen wanneer de stroom het goedkoopst is, wat kan leiden tot aanzienlijke besparingen.
- Voordelig voor zonnepaneeleigenaren - De terugleververgoeding bij dynamische energietarieven is vaak gekoppeld aan de actuele marktprijs, waardoor u tijdens piekmomenten meer kunt verdienen voor uw teruggeleverde stroom.
Let wel op dat bij extreem lage of negatieve prijzen teruglevering geld kan kosten, wat het voordeel van een thuisbatterij onderstreept om overtollige energie op te slaan voor later gebruik.
- Stimuleert bewuster energiegebruik - U wordt aangemoedigd om bewuster met energie om te gaan en uw verbruik te verschuiven naar momenten waarop energie goedkoper is.
Nadelen van een dynamisch energietarief
Naast de voordelen brengt een dynamisch energiecontract ook enkele risico's en nadelen met zich mee:
Prijsvolatiliteit - De kosten kunnen sterk schommelen. In 2023 varieerden de prijzen in Vlaanderen van -120 euro tot 330 euro per MWh, wat een groot risico kan betekenen als u op de verkeerde momenten veel energie verbruikt.
Vereist actief beheer - U moet regelmatig de prijzen in de gaten houden en uw verbruik daarop aanpassen om optimaal te profiteren.
Onvoorspelbaarheid - Het is moeilijk om uw energiekosten vooraf te voorspellen, wat budgetplanning kan bemoeilijken. Wel zijn de prijzen één dag op voorhand bekend via onze website en app, zodat u uw energieverbruik strategisch kunt plannen.
Technische complexiteit - Het begrijpen van de prijsmechanismen en het optimaliseren van uw verbruik vereist enige technische kennis.
Afhankelijkheid van externe factoren - Extreme weersomstandigheden of geopolitieke gebeurtenissen kunnen leiden tot plotselinge prijsstijgingen waar u weinig aan kunt doen.
- Niet voor iedereen toegankelijk - Zonder slimme meter of buiten Vlaanderen en Brussel is een dynamisch contract momenteel niet mogelijk.
Het grootste risico van een dynamisch energiecontract is dat u, zonder aanpassing van uw verbruikspatroon, mogelijk meer betaalt dan met een vast of variabel contract, vooral als u veel energie verbruikt tijdens piekmomenten met hoge prijzen.
In welke regio's zijn dynamische energietarieven beschikbaar?
De beschikbaarheid van dynamische energietarieven verschilt per regio in België:
Vlaanderen:
- Volledig beschikbaar
- Energieleveranciers met meer dan 200.000 klanten zijn zelfs verplicht om een dynamisch tarief aan te bieden
Brussel:
- Sinds kort beschikbaar (tweede helft van 2025)
Wallonië:
- Nog niet beschikbaar
- Geen concrete planning bekend - begin 2026
De reden voor deze regionale verschillen ligt in de uitrol van slimme meters en de verschillende regionale wetgeving. Vlaanderen loopt voorop met de implementatie van slimme meters, wat een voorwaarde is voor dynamische tarieven.
Wanneer u een dynamisch energiecontract wilt afsluiten, vergelijk dan zorgvuldig de verschillende aanbieders. Let niet alleen op de vaste opslag die ze rekenen bovenop de marktprijs, maar ook op de aanvullende diensten zoals apps voor prijsmonitoring en slimme sturing.
Zo haal je alles uit een dynamisch energietarief: tips & tricks
Om maximaal te profiteren van een dynamisch energiecontract, is het belangrijk om uw verbruik strategisch aan te passen aan de prijsschommelingen. Hier zijn vijf praktische tips:
1. Plan je verbruik met slimme apparaten
Moderne huishoudelijke apparaten zoals wasmachines, drogers en vaatwassers hebben vaak een uitgestelde startfunctie. Programmeer deze apparaten zodat ze draaien tijdens de uren met lage dynamische energieprijzen, meestal 's nachts of in het weekend.
Nog beter werkt het met echt slimme apparaten die via een app of automatisering kunnen worden aangestuurd op basis van de actuele stroomprijs.
Denk aan:
- Slimme stekkers die apparaten aan- of uitzetten
- Slimme thermostaten die de verwarming aanpassen
- Automatische systemen voor het opladen van thuisbatterijen
2. Check de actuele energieprijzen
De meeste leveranciers van dynamische tarieven bieden een app of online platform waar u de actuele en verwachte prijzen kunt bekijken. Maak hier dagelijks gebruik van om uw verbruik te plannen.
Enkele handige bronnen:
- De app van uw energieleverancier
- Websites zoals EPEX SPOT voor marktprijzen
- Energiemonitoring platforms zoals Power & Gas
Een goed moment om de prijzen te checken is 's ochtends, zodat u uw verbruik voor de dag kunt plannen. De prijzen voor de volgende dag worden meestal rond 14:00 uur bekend gemaakt.
3. Laad je elektrische wagen slim op
Bezitters van elektrische auto's kunnen enorm profiteren van dynamische tarieven. De kosten voor het opladen kunnen tot wel 70% lager uitvallen als u strategisch oplaadt tijdens de goedkoopste uren.
Gebruik hiervoor:
- Specifieke laadapps
- Slimme laadpalen die automatisch starten wanneer de prijs laag is
- Ingebouwde laadtimers in uw elektrische auto
Vermijd het opladen tijdens de avondpiek (meestal tussen 17:00 en 21:00 uur) wanneer de prijzen doorgaans het hoogst zijn.
4. Overweeg een thuisbatterij
Een thuisbatterij kan een waardevolle aanvulling zijn op een dynamisch energiecontract. De batterij kan worden opgeladen wanneer de stroom goedkoop is en gebruikt wanneer de prijzen hoog zijn.
Dit werkt vooral goed:
- In combinatie met zonnepanelen
- Als er grote prijsverschillen zijn tussen dag en nacht
- Als u regelmatig niet thuis bent tijdens de goedkope uren
De investering in een thuisbatterij is aanzienlijk, maar kan sneller terugverdiend worden met een dynamisch tarief dan met een vast of variabel tarief.
5. Let op met zonnepanelen
Als u zonnepanelen heeft, vereist een dynamisch tarief een andere strategie. Probeer uw eigen opgewekte stroom zoveel mogelijk zelf te verbruiken wanneer de marktprijzen hoog zijn, en lever terug aan het net wanneer de prijzen hoog zijn. Let op: bij negatieve prijzen moet u betalen voor teruglevering aan het net, waardoor eigen verbruik van uw zonnestroom nog belangrijker wordt.
Optimalisatie tips voor zonnepaneeleigenaren:
- Gebruik timers om apparaten te laten draaien wanneer uw panelen produceren
- Overweeg een thuisbatterij om overschotten op te slaan
- Monitor zowel uw productie als de marktprijzen om het optimale moment voor teruglevering te bepalen