SPRING OP DE FIETS! Fietssnelwegen.

Hele fietsnetwerken worden opnieuw uitgedacht, zodat de fiets een waardig alternatief wordt voor ons dagelijkse vervoer en onze professionele verplaatsingen van een aantal kilometer.

Stel je voor dat we allemaal de fiets namen om naar het werk, naar school en naar de winkel te gaan. Als koning van de pedaal zouden we heel wat gezonder zijn. Lawaai en vervuiling in de steden en op het platteland? Oververzadigde wegen en dagelijkse ellenlange files? Niet meer dan een nare herinnering.

Een utopie? Op sommige plaatsen alvast niet. Het noorden van Europa – Nederland, Zweden, Denemarken, Vlaanderen – heeft duidelijk het voortouw al genomen met mooie fietssnelwegen, en zowat overal in Europa worden projecten voor de aanleg van snelle fietsnetwerken aangekondigd. 

Grotere afstanden

Vandaag wordt de fiets nog steeds geassocieerd met ultrakorte verplaatsingen. Voor trajecten langer dan zeven kilometer nemen gebruikers nog altijd de wagen, zelfs in landen als Nederland, waar de fietser koning is. Expreswegen voor fietsers bieden een aangepaste infrastructuur voor trajecten tussen zeven en vijftien kilometer, en zelfs meer bij gebruik van een elektrische fiets. Dit promoot het gebruik van de fiets voor langere afstanden en verlaagt het autoverkeer tijdens de spitsuren. Als je weet dat het woon-werktraject in Vlaanderen gemiddeld slechts twaalf kilometer bedraagt, wordt duidelijk hoe belangrijk de ontwikkeling van zo’n fietsroutenetwerk op vlak van mobiliteit en milieu kan zijn. 

 

Professionele gebruikers

Hier is de verbinding tussen Brussel en Leuven een mooi voorbeeld. De HST-route is een fietssnelweg die de spoorweg tussen beide steden volgt en samen met de hogesnelheidslijn werd aangelegd – vandaar ook de naam. De fietssnelweg maakt duizenden fietsers gelukkig: het is een veilige en comfortabele reisweg tussen hun woonplaats en hun werk. Uit een enquête bij de gebruikers van de route in 2012 blijkt dat 93% van de fietsers de HST-route gebruikt voor niet-recreatieve verplaatsingen en het merendeel voor professionele doeleinden. De afgelegde afstand bedraagt gemiddeld 18,7 kilometer bij een gemiddelde snelheid van 24 km/u. Dat bewijst meteen het nut van dergelijke infrastructuur om het gebruik van de fiets ook te bevorderen voor afstanden langer dan zeven kilometer ...

 

In het fietsparadijs

… is de fietser koning. In Nederland – met meer dan 20.000 kilometer fietspaden het fietsparadijs bij uitstek – zagen de eerste fietssnelwegen het licht op het einde van de jaren negentig. Het allereerste superfietspad, tussen de steden Breda en Etten-Leur in het zuiden van het land, is een tiental vlotte kilometers lang en werd aangelegd in 1998. Zo’n tien jaar later werd een groot project gelanceerd voor de aanleg van snelle fietspaden tussen meerdere grote steden. Een fietsbaar maaswerk waarop steeds meer Nederlandse fietsers hun niet-recreatieve trajecten op een veilige en snelle manier konden overbruggen. Meer dan één op de vier Nederlanders doet zijn dagelijkse verplaatsingen met de fiets. 

 

Na de lancering kreeg het idee navolging in het noorden van Europa. Denemarken trad al snel in de voetsporen van zijn zuiderburen en lanceerde in 2012 een uitgebreid project met 28 fietssnelwegen. Ook in Duitsland wordt het fietsnetwerk uitgebreid met honderden kilometers expreswegen voor fietsers. Zowat overal in Europa kondigen verschillende steden plannen aan om fietssnelwegen aan te leggen. In Straatsburg, de belangrijkste fietsstad van Frankrijk, wordt het 560 kilometer lange fietspadennet uitgebreid met zo’n 130 kilometer fietssnelwegen onder de mooie naam ‘REVE’ (wat staat voor Réseau Express Vélo, maar ook verwijst naar het Franse woord voor ‘droom’). Zelfs in Parijs vat men de koe bij de horens, met een bescheiden 45 kilometer aan grote, beveiligde fietsassen voorzien voor 2020. 

 

En bij ons? 

Bij ons beweegt het vooral in Vlaanderen. Er werd een groots plan gelanceerd voor fietssnelwegen, met name de opening van drie fietssnelwegen tegen 2018. Men voorziet 600 kilometer platte, rechtlijnige fietsbanen zonder hindernissen, waar de gemiddelde snelheid wordt geschat op 30 km/uur – met een elektrische fiets op wegen met weinig reliëf is dit perfect haalbaar. Volgens Gracq, een vereniging die zich inzet voor fietsers, zou Vlaanderen al bijna 60% van het netwerk hebben uitgebouwd.

Brussel heeft op zijn beurt 32 GEN-fietsroutes uitgetekend (Gewestelijk Expressnet), alsook een project voor een snelle fietsverbinding met de randgemeenten, maar slechts drie trajecten werden geïntegreerd in het fietsplan dat in 2015 in werking trad. De Kleine Ring, een problematische verkeersas in de hoofdstad, wordt binnenkort ‘fiets- en voetgangersvriendelijk’. In de lente van dit jaar werd de inrichting van beveiligde fietspaden en brede voetpaden over de gehele ring aangekondigd.

In Wallonië bestaan er lokale initiatieven voor de uitbouw van fietsnetwerken binnen bepaalde gemeentes, maar voorlopig zijn er nog geen overkoepelende plannen voor het uitwerken van fietssnelwegen. Het toeristische fietsnetwerk RAVeL is voor sommige dagelijkse fietstrajecten een oplossing, maar volgens Gracq is er nood aan een degelijk, gestructureerd netwerk. In deze omstandigheden hoeft het niet te verbazen dat een op de acht Vlamingen met de fiets naar het werk gaat, maar slechts een op de honderd Walen ...

 

Fietsen is goed voor je gezondheid

… en voor de economie! Dat dagelijks in de openlucht sporten goed is voor de gezondheid en stress vermindert, wisten we al. In dat opzicht is het promoten van de fiets als vervoermiddel ook een kwestie van volksgezondheid. Het VITO (Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek) heeft in een recente studie berekend welke impact de aanleg van een fietssnelweg in Antwerpen heeft op de gezondheid, en aangetoond dat de uitbouw van fietssnelwegen meer dan de moeite waard is voor de gezondheid. Een investering van één euro in een fietssnelweg zou een gezondheidsvoordeel van 2 tot 14 euro opleveren!

 

Ben je de auto beu en wil je proberen met de fiets naar het werk te gaan? Bereken dan de beste reisweg dankzij de interactieve fietskaart.